Proktoloji nedir? Hastalıklar ve belirtileri

Proktoloji nedir?

Proktoloji, kalın bağırsak, anal kanal ve pararektal bölge hastalıklarının incelenmesi, tedavisi ve önlenmesi ile ilgilenen tıbbi bir disiplindir. 1997’den beri bu uzmanlık, koloproktoloji olarak yeniden adlandırılmıştır.

Kalın bağırsak sindirim sisteminin son bölümüdür. Ayrıca yaklaşık 1.5-2 metre uzunluğa sahiptir. Su ve elektrolitlerin emilmesine ek olarak, işlevi dışkı oluşumu ve vücuttan uzaklaştırılmasıdır. Kalın bağırsak içerisinde ki, birkaç bölümden oluşmaktadır. Bunlar;

• Çekum,
• Kolon (artan kolon, enine kolon, inen kolon),
• Sigmoid kolon ve rektum.

Rektumun son kısmı, adrenal doku ile çevrili anal kanal ile son bulmaktadır. Koloproktologlar, kolon ve rektumun çeşitli hastalıklarını tedavi etmektedir.

Nedenleri

Proktolojik hastalıkların gelişmesinin ana nedenleri şunlardır;

• Beslenmenin özellikleri – diyette et ve yağlı yemeklerin baskınlığı, çok miktarda baharatlı yiyecek kullanımı, tütsülenmiş etler, un ürünleri, alkol vb.
• Kabızlık eğilimi. Çoğu zaman diyette diyet lifi eksikliği nedeniyle gelişmektedir. Ancak aynı zamanda bağırsağın peristaltik fonksiyonunun ihlali olabilmektedir.
• Kronik ishal. Bulaşıcı hastalıklar, diyet bozuklukları, düşük kaliteli ürünlerin kullanımı ve bağırsak duvarının aktivitesinin düzensizliği nedeniyle ortaya çıkabilmetelerdir.
• Sedanter yaşam tarzı.
• Hamilelik ve doğum. Hamilelik, karın boşluğunda artan basınca ve kronik kabızlığa yol açabilmektedir. Sonuç olarak, hemoroidal pleksusun damarları genişlemektedir. Bu nedenle de hemoroid gelişimine yol açmaktadır. Doğum, yumuşak dokuların yırtılması ve sfinkterin yırtılmasına kadar anal kanalın hasar görmesiyle komplike olabilmektedir.
• Konjenital malformasyonlar – anal kanalın atrezisi (füzyon).
• Stres.
• Travmatik yaralanmalar: anal fissürler, yırtıklar vb.

Proktolojik hastalıkların belirtileri

Proktolojik hastalıkların ana belirtileri şunlardır;

• Tuvalet kağıdında kırmızı kan izlerinin ortaya çıkması;
• Bağırsak hareketleri sırasında veya dışkıdan hemen sonra anüste ağrı;
• Anüste mavimsi şişliklerin görünümü;
• Ikınma sırasında anüsten hemoroid prolapsusu;
• Anüsten akıntı (bağırsak hareketleri sırasında ve bağımsız): mukus, kan, irin;
• Eksik boşalma hissi, rektumda yabancı cisim hissi;
• Kalçalarda fistüllerin görünümü (anüste).

Proktolojik hastalıklar, hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde bozmaktadır. Sadece fiziksel değil, aynı zaman da ruhsal rahatsızlıklara da neden olmaktadır. Tedavi edilmediğinde hastanın durumu giderek kötüleşmektedir. Bu nedenle genitoüriner sistem organları veya sindirim sisteminin üst kısımları sürece dahil olabilmektedir. Çoğu zaman, proktolojik hastalıklar, malign neoplazmaların veya pürülan-septik komplikasyonların gelişmesine yol açmaktadır. Bu nedenle, patolojik semptomların varlığında gecikmemenizi, zamanında doktora başvurmanızı öneririz.

Proktolojik hastalıkların teşhisi

Proktolojideki hastalıkları teşhis etmek için aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır;

• Dijital rektal muayene – anal kanalın palpasyonu ve rektumun terminal kısımları.
• Endoskopik araştırma yöntemleri – sigmoidoskopi, rektosigmoidoskopi, kolonoskopi.
• Bu yöntemler yalnızca bağırsak yüzeyini görsel olarak incelemenize izin vermemektedir. Aynı zamanda biyopsi alnmakta ve gerekirse tıbbi manipülasyonlar yapmaktadır. Örneğin polipleri çıkarmakta ve kanamayı durdurmaktadır.
• X-ışını muayenesi – irrigoskopi. Neoplazmaları görselleştirmenize, bağırsak hareketliliğinin ihlalini belirlemenize izin vermektedir.
• Laboratuvar araştırma yöntemleri. Gizli kan, koprogram, neoplazmların biyopsisi ve bağırsakların patolojik olarak değiştirilmiş kısımları, tam kan sayımı vb. için dışkı analizi.
• Bilgisayarlı tomografi veya sanal kolonoskopi. Bu çalışma, bağırsaklardan geçerken bağırsak mukozasının çok sayıda fotoğrafını çekecek özel bir kapsülün alınmasını içermektedir.

Tedavi

Proktolojik hastalıkların tedavisi karmaşıktır. Gelişimlerinin ana nedenlerinin yetersiz beslenme olması nedeniyle özel bir diyete uymak gerekmektedir. Yiyecekler diyet lifi, vitaminler ve mikro elementler açısından zengin olmalıdır. Ayrıca bu durum, dışkıyı normalleştirmekte ve kolon ve anal kanalın mukoza zarındaki travmatik hasarını ortadan kaldırmaktadır. Konservatif yöntemlerden aşağıdaki ilaç grupları kullanılmaktadır;

• Sistemik ve lokal etkiye sahip anti-inflamatuar ilaçlar (fitiller, kremler, merhemler),
• Antibakteriyel ilaçlar.
• Sistemik ve yerel eylemin analjezikleri.
• Örneğin heparin bazlı trombolize edici ilaçlar vardır. Hemoroid trombozu için kullanılmaktadır. Hemostatik ajanlar, fibrinojen veya aljinat bazlı hemostatik süngerlerdir. Hemoroid veya sığ anal fissürlerin arka planında rektal kanama için kullanılırlar.
• Trofik ajanlar. Yaralanmaların daha hızlı iyileşmesini sağlamaktadır.

Bazı durumlarda, konservatif yöntemler yeterli etkinlik sağlamamaktadır. Ya da yalnızca geçici bir etkiye yol açmaktadır. O zaman minimal invaziv manipülasyonlar için endikasyonlar vardır. Modern proktoloji, doktora bir ziyarette tedaviye izin veren çok sayıda ayakta tedavi tekniğine sahiptir. Örneğin hemoroid tedavisinde lateks halkalarla ligasyon, perianal papillom veya saçakların çıkarılmasında ise radyo dalgası yöntemleri kullanılmaktadır.

Tıbbın herhangi bir dalında olduğu gibi, proktolojide de bir kural vardır. Bir sorun ne kadar erken tespit edilirse, onunla başa çıkmak o kadar kolay olmaktadır. Erken aşamalarda konservatif veya minimal invaziv tedavi yöntemleriyle tedavi etmek mümkünse, ileri vakalarda hastanede tam teşekküllü proktolojik operasyonlar genellikle gereklidir.

Bu konuda bir sorun varsa doktora gitmeyi ertelememenizi öneririz. Uzmanlarımız, birçok hastanın bir proktologla randevusunda bir utanç ve mahcubiyet duygusu yaşadığını belirtmektedir. Bu nedenle tedavinin mümkün olduğu kadar etkili, hızlı ve en az rahatsızlıkla gerçekleşmesi için her türlü çabayı göstereceklerdir.