Karabük Hakkında Temel Bilgiler
Karabük, Türkiye‘nin Karadeniz Bölgesi’nde yer alan ve 1995 yılında il statüsü kazanan bir ildir. Özellikle demir-çelik sanayi ile tanınır ve Türkiye’nin ağır sanayi merkezlerinden biridir. Şehir, Zonguldak, Bartın ve Kastamonu illeriyle komşudur. Karabük, sanayi ve doğal güzelliklerin bir arada bulunduğu, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan bir bölgedir. Özellikle UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Safranbolu ilçesi, tarihi evleri ve doğal güzellikleri ile büyük bir turistik cazibe merkezi olarak dikkat çeker.
Coğrafi Konumu ve İklimi
Karabük, Batı Karadeniz Bölgesi’nde yer alır ve yüzölçümü yaklaşık 4,145 km²’dir. Şehir, kuzeyde Bartın, doğuda Kastamonu, güneyde Çankırı ve batıda Zonguldak ile çevrilidir. Karabük’ün coğrafyası, genellikle dağlık ve ormanlık alanlardan oluşur. Bölgenin iklimi, Karadeniz ve karasal iklimin etkisi altındadır. Kuzeyde Karadeniz iklimi hakimken, iç kesimlerde karasal iklim özellikleri görülür. Yazlar ılıman, kışlar ise soğuk ve kar yağışlı geçer. Bu iklim yapısı, Karabük’ün orman zenginliği ve biyolojik çeşitliliği üzerinde belirleyici bir rol oynar.
Karabük’ün Tarihçesi
Karabük’ün tarihi, Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar uzanır. Ancak modern anlamda şehir, Cumhuriyet döneminde demir-çelik sanayinin gelişmesiyle birlikte kurulmuştur. 1930’larda demir-çelik fabrikalarının kurulması, Karabük’ü kısa sürede Türkiye’nin sanayi merkezlerinden biri haline getirmiştir. Şehir, 1995 yılında Zonguldak’tan ayrılarak bağımsız bir il olmuştur.
Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyetin İlk Yılları
Osmanlı döneminde Safranbolu’nun bir köyü olarak bilinirdi. Safranbolu, ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle Osmanlı döneminde önemli bir ticaret merkezi olmuş ve zengin bir kültürel miras oluşturmuştur. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Karabük, küçük bir köy iken, 1937 yılında Türkiye’nin ilk ağır sanayi tesisi olan Karabük Demir-Çelik Fabrikası’nın kurulmasıyla hızlı bir şekilde büyümeye başlamıştır. Bu dönemde şehir, sanayi ve kentleşme açısından büyük bir dönüşüm yaşamıştır.
Cumhuriyet Dönemi ve Modern Karabük
1930’larda Karabük Demir-Çelik Fabrikası’nın kurulması, Türkiye’nin sanayileşme sürecinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Fabrika, Karabük’ün gelişimini hızlandırmış ve şehir, Türkiye’nin en önemli sanayi merkezlerinden biri haline gelmiştir. 1995 yılında Zonguldak’tan ayrılarak il statüsü kazanması, Karabük’ün idari ve ekonomik yapısında önemli bir değişikliğe yol açmıştır. Bugün Karabük, hem sanayi hem de turizm açısından önemli bir şehir olarak öne çıkmaktadır.
Karabük İlçeleri
| İlçe Adı | Nüfus | Yüzölçümü (km²) |
|---|---|---|
| Merkez | 150,000 | 755 |
| Safranbolu | 65,000 | 1,013 |
| Yenice | 20,000 | 1,468 |
| Eflani | 9,000 | 587 |
| Eskipazar | 11,000 | 668 |
| Ovacık | 5,000 | 653 |
Karabük’ün Nüfusu
Toplam nüfusu 2023 itibarıyla yaklaşık 260,000’dir. Nüfusun büyük bir kısmı Karabük Merkez ve Safranbolu ilçelerinde yoğunlaşmıştır. Şehirde sanayi ve turizm faaliyetlerinin yoğunluğu nedeniyle şehir nüfusu son yıllarda artış göstermiştir. Özellikle Safranbolu, tarihi evleri ve turistik mekanları ile hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmekte ve bu da nüfus dinamiklerini etkilemektedir. Diğer ilçelerde ise daha çok kırsal yaşam hakimdir ve halk genellikle tarım, hayvancılık ve ormancılıkla uğraşmaktadır.
Karabük Ekonomisi
Ekonomisi büyük ölçüde sanayiye dayalıdır. Şehirde bulunan Karabük Demir-Çelik Fabrikası, Türkiye’nin en büyük demir-çelik üretim tesislerinden biridir ve Karabük ekonomisinin bel kemiğini oluşturmaktadır. Fabrikanın yanı sıra, Karabük’te küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşları da bulunmaktadır. Özellikle metal işleme, mobilya ve gıda sanayi sektörleri de şehir ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Ayrıca, Safranbolu’nun turizm potansiyeli de Karabük ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Safranbolu’nun tarihi ve turistik önemi, bölgeye ekonomik canlılık kazandırmakta ve yerel işletmelerin gelişimine katkıda bulunmaktadır.
Ulaşım Sistemi
Karabük, ulaşım açısından stratejik bir konuma sahiptir. Şehir, karayolu ve demiryolu ile Türkiye’nin diğer bölgelerine bağlanmıştır. E-80 karayolu üzerinde yer almakta olup, Ankara, İstanbul ve Zonguldak gibi büyük şehirlere kolay ulaşım imkanı sunmaktadır. Demiryolu ulaşımı da Karabük’ün ulaşım altyapısının önemli bir parçasıdır. Karabük Demir Yolu İstasyonu, şehri Türkiye’nin çeşitli bölgelerine bağlar. Şehir içi ulaşım ise otobüs, minibüs ve taksi gibi çeşitli araçlarla sağlanmaktadır.
Karabük Belediye Başkanları Listesi
| Dönem | Belediye Başkanı |
|---|---|
| 1989-1994 | Hüseyin Erer |
| 1994-1999 | Hüseyin Erer |
| 1999-2004 | Hüseyin Erer |
| 2004-2009 | Ergin Aydın |
| 2009-2014 | Rafet Vergili |
| 2014-2019 | Rafet Vergili |
| 2019-Günümüz | Rafet Vergili |
Karabük’teki Eğitim ve Karabük Üniversitesi
Eğitim alanında da gelişmekte olan bir ildir. 2007 yılında kurulan Karabük Üniversitesi, hızla büyüyerek Türkiye’nin önemli üniversitelerinden biri haline gelmiştir. Üniversite, çeşitli fakülteleri, yüksekokulları ve araştırma merkezleri ile bölgeye önemli bir akademik katkı sağlamaktadır. Özellikle mühendislik, fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarında yapılan çalışmalarla öne çıkmaktadır. Üniversitenin varlığı, şehirdeki genç nüfusun artmasına ve kentin sosyal ve kültürel hayatının canlanmasına önemli katkılarda bulunmaktadır.
Turistik Yerler ve Kültürel Zenginlikler
Tarihi ve kültürel zenginlikleriyle dikkat çeken bir ildir. Safranbolu, tarihi evleri, konakları ve doğal güzellikleri ile UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almakta ve her yıl binlerce yerli ve yabancı turisti ağırlamaktadır. Safranbolu’da ayrıca tarihi çarşılar, camiler, hamamlar ve hanlar da bulunmaktadır. Yenice ilçesi, doğa yürüyüşleri ve kamp yapma imkanları ile doğa severler için cazip bir destinasyondur. Karabük Kalesi, Bulak Mencilis Mağarası ve İncekaya Su Kemeri gibi tarihi ve doğal mekanlar da şehrin turistik cazibe merkezleri arasındadır.
