Erzurum Hakkında Temel Bilgiler
Erzurum, Türkiye‘nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve tarihi, kültürel zenginlikleri ile doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir ildir. Doğuda Kars ve Ağrı, batıda Erzincan, kuzeyde Artvin ve Rize, güneyde ise Bingöl ve Muş ile komşudur. Erzurum, Türkiye’nin en yüksek illerinden biri olup, deniz seviyesinden yaklaşık 1,850 metre yükseklikte yer alır. Şehir, tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve stratejik konumu nedeniyle önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmuştur. Ayrıca, Erzurum, kış sporları ve kayak merkezi Palandöken Dağı ile de ünlüdür ve Türkiye’nin en önemli kış turizmi merkezlerinden biridir.
Coğrafi Konumu ve İklimi
Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük illerinden biri olup, geniş düzlükler ve dağlarla çevrili bir coğrafyaya sahiptir. Yüzölçümü yaklaşık 25,066 km² olan il, Palandöken Dağları, Allahuekber Dağları ve Erzurum Ovası gibi çeşitli coğrafi özelliklere sahiptir. Erzurum, karasal iklimin etkisi altındadır; yazlar serin ve kısa, kışlar ise uzun, soğuk ve kar yağışlı geçer. Türkiye’nin en soğuk illerinden biri olan Erzurum’da, kış mevsiminde sıcaklık -30°C’ye kadar düşebilir. Bu iklim yapısı, kış turizmi ve kayak sporları için ideal koşullar sunar.
Erzurum’un Tarihçesi
Erzurum’un tarihi, M.Ö. 4000’li yıllara kadar uzanır ve Hititler, Urartular, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Şehir, tarih boyunca stratejik konumu nedeniyle birçok kez el değiştirmiştir ve ticaret yolları üzerinde bulunması sebebiyle her zaman önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Erzurum, ayrıca İslam tarihi açısından da önemli bir yere sahiptir ve Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli rol oynamıştır.
Antik ve Orta Çağ Dönemleri
Antik dönemde “Karin” adıyla bilinir ve bu dönemde Urartular tarafından kurulmuştur. Daha sonra Pers İmparatorluğu’nun kontrolüne giren şehir, Roma İmparatorluğu döneminde “Theodosiopolis” adıyla anılmış ve önemli bir askeri ve ticaret merkezi olmuştur. Bizans İmparatorluğu döneminde de önemini koruyan bu şehir, 7. yüzyılda Müslüman Arapların fetihlerine sahne olmuştur. Selçuklu döneminde ise Erzurum, Anadolu’nun kapısı olarak kabul edilmiş ve Selçuklu İmparatorluğu’nun önemli bir merkezi haline gelmiştir.
Selçuklu ve Osmanlı Dönemi
11. yüzyılda Selçuklu İmparatorluğu’nun Anadolu’ya hakim olmasıyla birlikte, Selçuklu topraklarına dahil edilmiştir. Selçuklu döneminde ticaret yollarının üzerinde bulunması nedeniyle önemli bir ticaret ve kültür merkezi haline gelen şehirde, birçok cami, medrese ve hamam inşa edilmiştir. 13. yüzyılda ise Moğol istilalarına uğrayan Erzurum, daha sonra İlhanlılar ve Akkoyunluların kontrolüne girmiştir. 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun kontrolüne geçen Erzurum, Osmanlı döneminde de ticaret ve askeri açıdan önemli bir merkez olarak kalmıştır. Osmanlı döneminde Erzurum Kalesi, Ulu Camii, Çifte Minareli Medrese gibi birçok önemli yapı inşa edilmiştir.
Cumhuriyet Dönemi
Cumhuriyet’in ilanından sonra, modernleşme sürecine dahil olmuş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin önemli şehirlerinden biri haline gelmiştir. 1919 yılında, Erzurum Kongresi’ne ev sahipliği yaparak Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinde önemli bir rol oynamıştır. Cumhuriyet döneminde yapılan yatırımlar ve modernleşme hamleleriyle birlikte Erzurum, bugünkü modern yapısını kazanmıştır. Bugün Erzurum, hem tarihi yapıları hem de kış turizmi potansiyeli ile Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinden biridir.
Erzurum İlçeleri
| İlçe Adı | Nüfus | Yüzölçümü (km²) |
|---|---|---|
| Yakutiye | 190,000 | 958 |
| Palandöken | 170,000 | 940 |
| Aziziye | 60,000 | 1,385 |
| Oltu | 35,000 | 1,606 |
| Pasinler | 28,000 | 1,220 |
| Horasan | 29,000 | 1,552 |
| Hınıs | 26,000 | 1,531 |
| Karayazı | 15,000 | 1,795 |
| Köprüköy | 12,000 | 794 |
| Aşkale | 19,000 | 1,202 |
| Çat | 18,000 | 1,413 |
| Tekman | 20,000 | 1,687 |
| Şenkaya | 19,000 | 1,265 |
| Tortum | 20,000 | 1,208 |
| Narman | 15,000 | 1,151 |
| İspir | 17,000 | 1,168 |
| Uzundere | 9,000 | 767 |
| Olur | 8,000 | 1,017 |
| Pazaryolu | 7,500 | 751 |
Erzurum’un Nüfusu
Erzurum’un toplam nüfusu 2023 itibarıyla yaklaşık 760,000’dir. Nüfusun büyük bir kısmı merkez ilçeler olan Yakutiye, Palandöken ve Aziziye’de yoğunlaşmıştır. Şehirde son yıllarda nüfus artışı sınırlı kalmakla birlikte, özellikle turizm ve tarım alanlarındaki gelişmeler bölgenin ekonomik ve sosyal yapısını olumlu yönde etkilemiştir. Erzurum, genç ve dinamik bir nüfusa sahip olup, kış turizmi ve tarım sektöründe de önemli bir iş gücü potansiyeline sahiptir.
Erzurum Ekonomisi
Ekonomisi büyük ölçüde tarım, hayvancılık, ticaret, sanayi ve turizme dayalıdır. Bölgede buğday, arpa, patates, şeker pancarı gibi tarım ürünleri yetiştirilmekte olup, tarım faaliyetleri genellikle aile işletmeleri tarafından yürütülmektedir. Hayvancılık, özellikle büyükbaş hayvancılık, Erzurum ekonomisinin önemli bir parçasıdır. Bölgenin dağlık yapısı ve zengin su kaynakları, hayvancılık ve ormancılık faaliyetlerini desteklemektedir. Erzurum, ayrıca Türkiye’nin en önemli kış turizmi merkezlerinden biridir. Palandöken Kayak Merkezi, Türkiye’nin en uzun ve en gelişmiş kayak pistlerine sahip olup, yerli ve yabancı turistler tarafından yoğun ilgi görmektedir. Son yıllarda, kış sporları ve dağ turizmi Erzurum ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Sanayi sektörü ise daha sınırlı olmakla birlikte, tekstil, gıda ve inşaat malzemeleri üretimi alanlarında faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli işletmeler bulunmaktadır.
Ulaşım Sistemi
Ulaşım açısından stratejik bir konuma sahiptir. Şehir, karayolu, demiryolu ve hava yolu ile Türkiye’nin diğer bölgelerine bağlanmıştır. Erzurum Havalimanı, şehri İstanbul, Ankara, İzmir ve diğer büyük şehirlerle bağlayan iç hat uçuşları sunmaktadır. Ayrıca, Erzurum-Ankara ve Erzurum-İstanbul demiryolu hattı üzerinden tren seferleri yapılmaktadır. Karayolu ulaşımı da oldukça gelişmiştir; Erzurum, Trabzon, Erzincan, Kars ve Ağrı gibi çevre illere karayolu ile kolayca ulaşım sağlar. Şehir içi ulaşım ise otobüs, minibüs ve taksi gibi çeşitli araçlarla sağlanmaktadır.
Erzurum Belediye Başkanları Listesi
| Dönem | Belediye Başkanı |
|---|---|
| 1989-1994 | Murat Dülger |
| 1994-1999 | Ahmet Küçükler |
| 1999-2004 | Ahmet Küçükler |
| 2004-2009 | Ahmet Küçükler |
| 2009-2014 | Mehmet Sekmen |
| 2014-2019 | Mehmet Sekmen |
| 2019-Günümüz | Mehmet Sekmen |
Erzurum’daki Eğitim ve Atatürk Üniversitesi
Eğitim alanında da gelişmiş bir ildir. 1957 yılında kurulan Atatürk Üniversitesi, Türkiye’nin en köklü ve en büyük üniversitelerinden biri olup, çeşitli fakülteleri, yüksekokulları ve araştırma merkezleri ile Erzurum’da önemli bir eğitim ve araştırma merkezi haline gelmiştir. Özellikle tıp, mühendislik, fen-edebiyat, sosyal bilimler ve eğitim fakülteleriyle dikkat çeken Atatürk Üniversitesi, her yıl binlerce öğrenciye eğitim vermektedir. Üniversitenin varlığı, şehirdeki genç nüfusun artmasına ve kentin sosyal ve kültürel hayatının canlanmasına önemli katkılarda bulunmaktadır. Erzurum Teknik Üniversitesi ise 2010 yılında kurulmuş olup, mühendislik ve fen bilimleri alanlarında eğitim ve araştırma yapmaktadır.
Turistik Yerler ve Kültürel Zenginlikler
Tarihi ve doğal zenginlikleriyle dikkat çeken bir ildir. Erzurum Kalesi, şehrin en yüksek noktasında yer alır ve Erzurum’un tarihi dokusunu yansıtan önemli bir yapıdır. Çifte Minareli Medrese, Anadolu Selçuklu döneminden kalma bir medrese olup, Türk-İslam mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. Yakutiye Medresesi, 14. yüzyılda inşa edilen ve günümüzde müze olarak kullanılan önemli bir kültürel mekandır. Palandöken Dağı, Türkiye’nin en önemli kayak merkezlerinden biri olup, kış turizmi için ideal bir yerdir. Ayrıca, Tortum Şelalesi, Türkiye’nin en büyük şelalelerinden biri olarak bilinir ve doğa severler için cazip bir destinasyondur. Erzurum’un zengin mutfağı da dikkat çekicidir; cağ kebabı, kadayıf dolması, kete ve ayran aşı çorbası gibi yöresel lezzetler, Erzurum mutfağının öne çıkan tatlarındandır.
