2011 yılından bu yana, su alanlarının spirogyra ile kirlenmesi konusu medyada aktif olarak tartışılmaktadır. Göllerin kıyılarında ve dibinde, bu alglerden büyük bir miktarı fark edilmiştir. Bilim adamları bu konu hakkında alarm vermektedir. Çünkü ipliğin alışılmadık bir ortamda ortaya çıkmasının nedeni henüz bulunamamıştır.
Spirogyra nedir?
Spirogyra, Zignem ailesinden bir filamentli karofit alg türüdür. 0,01 mm boyutuna kadar tek sıra silindirik hücrelerden oluşan dallanmayan bir ipliktir. Spirogyra’nın her hücresi, mukusla kaplı bir selüloz duvarında bulunmaktadır. Algler, spiral olarak bükülmüş kloroplastlarıyla kolayca tanınmaktadır.
Bu tür ipliğin keşfi neredeyse iki yüzyıl önce gerçekleşmiştir. Spirogyra en yaygın alglerden biridir. Ayrıca dünya çapında tatlı (nadiren acı) sularda bulunmaktadır. Su yüzeyinde yüzen, dip boyunca sürünen veya göllerde, bataklıklarda, göletlerde, akarsularda vb. çamurla karışan büyük pamuk benzeri kümeler oluşturmaktadır.
Spirogyra nasıl çoğalmaktadır?
Spirogyra iki şekilde çoğalmaktadır;
- Bitkisel (aseksüel) – thallusun parçalanması, genç spirogyra filamentlerinin oluşumu ile oluşmaktadır.
- Konjugasyon (cinsel) – bir ipliğin hücrelerinin içeriği diğerinin hücrelerine geçmektedir. Bunun sonucu olarak da bir zigot oluşturmaktadır.
Göllerin ekolojisi için neden tehlikelidir?
- Endemiklerinin yerini alır.
Gölün dibindeki çok miktarda çiçekli iplik nedeniyle (40 metre derinlikte bile spirogyra bulunmuştur), bazı mikroorganizma türleri zorlanmaktadır. Örneğin, Baykal Gölü’nün yerli sakinleri gastropodlardır. Gölde spirogyra’nın ortaya çıkmasından sonra sayıları önemli ölçüde azalmıştır. Göldeki suyun kristal berraklığında kalması sayesinde endemik göllerin süngerlerini yok etmektedir. Ayrıca Baykal omuluyla beslenen sarı sinek kayabalığının yumurtlama alanını da kaplamaktadır.
- Suyu zehirlemektedir.
Bazı bölgelerde, kıyıları kalın bir çürümüş spirogyra tabakasıyla kaplıdır. Bu durum, suyun kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Ayrıca bu nedenle insan ve hayvan tüketimi için uygun olmamaktadır. Yosun sahilini temizlemek çok çaba gerektirmektedir. Neredeyse 30 santimetre derinliğe kazmamız gerekecektir. Balık tutmak da neredeyse imkansız hale gelmektedir. Kalın çamur, tekneleri ve ağları doldurmaktadır.
Bugüne kadar, Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi Limnoloji Enstitüsü’nden bilim adamları, Baykal spirogyrasını aktif olarak incelemektedir. Şimdiye kadar araştırmacılar, spirogyra’nın göl için gerçek bir tehdit oluşturup oluşturmadığı veya listelenen sonuçların birçok faktörün bir kombinasyonunun sonucu olup olmadığı konusunda fikir birliğine varamamışlardır. Ancak şimdiden alglerin yayılmasının olumsuz sonuçları aşikardır.
Filamentli alglerin yayılmasının nedeni nedir?
Bazıları, spirogyra’nın üremesinin nedeninin, göllerde ki mevsimlerden birini karakterize eden, onun için uygun sıcak hava koşulları olduğuna inanılmaktadır. Ancak, soğuk havaların başlamasıyla birlikte nitchatka miktarı hiç azalmamıştır. Buzlu su, gölde kalın yeşil bir örtünün oluşmasına engel olmamıştır.
Diğerleri, suyun taşmasını spirogyra ile göl bölgelerindeki ekolojik durumda keskin bir bozulma ile ilişkilendirmektedir. Civarda kurulan arıtma tesisleri eskidir ve görevleriyle baş edemezler. Ekipmanın acilen modernizasyona ihtiyacı vardır.
Ne yapılmalıdır?
- Göle atık akışını tamamen ortadan kaldırın. Organize rıhtımlardan ve gemilerden atıkları toplayacak sözde bir su kümesi inşa etmek gerekmektedir. Kanalizasyon, tüm yemek atıkları ve kuru çöpler içinden geçecektir.
- Çevre dostu modern arıtma tesislerinden oluşan bir sistem oluşturun. Ayrıca Baykal topraklarında fosfat içeren her türlü deterjanın kullanımını tamamen yasaklamak gerekmektedir. Sentetik maddeler sadece çevre üzerinde değil, insan sağlığı üzerinde de zararlı bir etkiye sahiptir.
- Ticari turizmden ziyade ekolojik turizmi geliştirin. Şu anda, bölgeler arası kamu kuruluşu “Büyük Baykal Yolu” aktif olarak, bölgeyi temizlemenin eşlik ettiği benzersiz yollar ve ekolojik yollar sistemi geliştirmektedir.
