Bilim adamlarının hesaplamalarına göre, modern bir yaşam süresi uzun ömürlülüğü %10 sağlık hizmetlerine, %20’si genetiğe, %20’si ekoloji ve çevrenin durumuna, %50’ı ise yaşam tarzına bağlı olmaktadır. Bu bölümlerin her biri birçok farklı faktörü ve koşulu birleştirmektedir. Aynı zamanda, insan vücudu o kadar karmaşık, çok seviyeli ve çok faktörlü bir sistemdir ki, şimdiye kadar tek bir belirleyici kural veya test sistemi, tüm olası çeşitlilikleri yaklaşık olarak kapsayamamaktadır.
Sağlıklı yaşam süresin genellikle faktörleri, reaksiyonları, etkileşimleri ve bunların kombinasyonları üzerine bir etkileşimi vardır. Bu nedenle, yaşam beklentisi tahminini değerlendirmek için mevcut tüm yöntemlerin belirli dezavantajları bulunmaktadır. Ancak bu yöntemler pratikte yaygın olarak kullanılmamaktadır. Günümüze kadar olan dönemde uzmanlar bir sonraki günün hava durumunu tam olarak bile tahmin edememektedir. Bu nedenle sağlıklı yaşamın süresi hakkında da kesin bir sonuca ulaşamamaktadırlar.
Dünya Sağlık Örgütü, çağımızın başlıca hastalıklarının hayatımızı kısaltan ve kötüleştiren 10 ana sebebini belirlemiştir. Bu sebepler fazla veya eksik olabilmektedir. Ancak başlıca nedenleri şu şekildedir;
- Yüksek tansiyon veya hipertansiyon.
- Obezite ve sağlıksız beslenme.
- Kandaki yüksek kolesterol ve diğer yağlar.
- Düşük fiziksel aktivite.
- Sigara içmek.
- Aşırı alkol tüketimi.
- İlaç kullanımı.
- “Korunmasız” seks.
- Kötü içme suyu kalitesi.
- Hava kirliliği.
Bunlar, kontrol edilebilen ve değiştirilebilen, sözde kontrol edilebilir yaşam süresi faktörlerinin başında gelmektedir. Kontrol edilebilir zararlı faktörleri tamamen veya en azından kısmen ortadan kaldırabilmekte ve böylece hastalıkların gelişmesini önleyebilmektesiniz. Kişilerin refahı iyileştirebilmek kendi elinde olan bir yetenek olmalıdır. Buna bağlı olarak da daha uzun ve daha iyi yaşayabilmekteyiz.
Kalıtım, cinsiyet ve yaş gibi kontrol edilemeyen yaşam süresi faktörleri de vardır. Günümüzde onlara yapılacak bir şey yok gibi görünmektedir. Ancak bu faktörlerin bir dereceye kadar etkisiz hale getirilebileceği bilinmektedir. Ayrıca kontrol edilebilen faktörler yardımıyla da telafi edilebileceği anlaşılmıştır.
Sağlıklı uzun ömür için daha önemli bir koşul ise, belirli bir hijyen ve tıbbi okuryazarlık sahibi olabilmektir. Günümüz de gerekli olan yetiştirmeyi sağlayan eğitim ve kültür seviyesi bu denge için önem arz etmektedir. Sağlık ve uzun ömürlülüğün bağlı olduğu diğer tüm faktörleri etkili bir şekilde kontrol etmeyi mümkün kılan bilgi ve biraz hazırlıktır.
Nispeten yakın zamanda, Amerikalı bilim adamları, birçok yaşam tarzı ve etnik özellik faktörünü dikkate alan büyük bir istatistiksel çalışmanın sonuçlarını yayınlamışlardır. Bu verilere göre, ortalama yaşam süresi yalnızca nüfusun daha eğitimli gruplarında artmaktadır. Kişinin Bilgiye sahip olması güç, sağlık ve uzun ömür vermektedir. Ancak hayatı sevmek ve takdir etmek ya da en azından ona ilgi duymak da önemlidir. Bütün bunlar yaşam tarzını, kaliteyi ve yaşanılan yıl sayısını belirlemektedir.
Bir dereceye kadar yaşam süresi ve kalitesini etkileyen bilinen tüm kontrol edilebilir ve kontrol edilemez faktörler, bir kişinin biyolojik aktivitesini karakterize eden nicel ve nitel yeteneklerdir. Ayrıca insanın ömrünü belirleyen 6 ana parametrede birleştirilebilmektedir. Bunlar ise şu şekildedir;
- Genetik,
- Ekoloji,
- Diyet,
- Fiziksel rejim,
- Psikolojik rejim,
- Kötü ve iyi alışkanlıklar.
İnsan biyolojisinde her şey birbirine bağlıdır ve birdir. Bununla birlikte, bu parametreler sadece sunum kolaylığı için değildir. Aynı zamanda her biri sağlıklı uzun ömürlülüğü sağlayabilecek kurallar arasında bulunmaktadır. Bu kuralların yaşam süresi üzerinde, önerileri, fırsatları, bilgisi ve bağlılığı olduğu için vurgulanmıştır.
