Seranın içine baktığınızda, sert kışların ortasında gelişen tropikal bitkileri ve yağmurlu şehirlerde gelişen çöl florasını görebilmek mümkündür. Seralar, çiftçilerin ve bahçıvanların büyüme mevsimi dışında ürün yetiştirmesine katkı sağlamaktadır. Ayrıca araştırmacıların nadir ve narin bitkileri incelemesine izin vermek gibi sayısız kullanımı vardır. Ancak aynı zamanda ziyaret etmek için güzel yerler de olabilirler. Viktorya döneminde inşa edilen birçok süslü kamu serası sadece zevk için vardır. Hiçbir sera birbirinin aynısı değildir. İç bahçeler çağdaş mimariye sahip olabilmektedir.
1800’lerde inşa edilmiş yapıların görünümünü aslına uygun olarak yeniden oluşturabilmekte veya tasarımlarında tamamen benzersiz olabilmektedir. Ayrıca tasarımın yanı sıra, kış bahçeleri kapladıkları bitkilerde büyük farklılıklar gösterebilmektedir. Ancak farklılıkları ne olursa olsun, seralar yüzyıllardır ziyaret edilen popüler yerler olmuştur. İşte dünyanın en çarpıcı kamu seralarından dokuzuna bu listede yer verilmiştir.
Kraliyet Botanik Bahçeleri, Kew
London Borough of Richmond’da bulunan Kew Kraliyet Botanik Bahçeleri, 30.000’den fazla farklı bitki türü, 8,5 milyon koleksiyon ürünü ve üç ana sera ile övünmektedir. Viktorya döneminden iki adet sera’dan oluşmaktadır. 1840’larda inşa edilen Palmiye Evi, tropikal bitki örtüsüne sahiptir. 1859 ve 1898 yılları arasında inşa edilen Ilıman Ev, bölgelere göre dünyanın ayakta kalan en büyük Viktorya dönemi serasıdır. Ayrıca 1.500 bitki türü içermektedir.
Üçüncü bir konservatuar olan Galler Prensesi Konservatuarı ise, 1987’de açılmıştır. 10 adet bilgisayar kontrollü mikro iklime sahiptir. Kew Gardens ayrıca bölgedeki en eski kış bahçelerinden biri olan Water Lily House’a ve yaylalardan bitkilerle dolu bir dağ evine sahiptir.
Turuncu Mattart
Edmonton, Alberta, Kanada’da bulunan Mattart Sera, dört adet piramit şeklindeki temalı sera ile şehrin siluetinin ikonik bir parçasıdır. 1976 yılında açılan bu seralar, Edmonton Belediyesi tarafından işletilmektedir. Ilıman piramit, Great Lakes bölgesinden ve tropikal olmayan Avustralya ve Alp Asya gibi diğer ılıman bölgelerden gelen bitkileri içermektedir.
Kuraklık Piramidi, beş farklı kıtadaki çöllerden gelen bitkilere sahiptir. Tropik Piramit’te yağmur ormanı bitkileri ve otları, tropikal yaprak dökmeyen bitkiler ve bir şelale bulunmaktadır. Dördüncü piramit, birkaç ayda bir değişen mevsimlik sergilere ev sahipliği yapmaktadır. Tüm mülk 2019’dan 2021’e kadar 13,3 milyon dolara yenilenmiştir.
Kıyıdaki Bahçeler
Dünyanın çoğu yerinde, daha soğuk iklimlerde tropik bitkiler yetiştirmek için seralar inşa edilmektedir. Sıcak ve nemli Güneydoğu Asya’da tropikal bitki örtüsünün böyle bir korumaya ihtiyacı yoktur. Bunun yerine, Singapur Körfezi’ndeki iki fütüristik bahçede soğutma yapılmaktadır. Dumanlı Orman ve Çiçek Kubbesi, daha serin ve daha kuru koşulları tercih eden bitkilere sahip devasa seralardır. 1.2 hektarlık çiçek kubbesi, çoğunlukla Akdeniz gibi yarı kurak bölgelerden gelen çiçeklerle dolu yedi bahçeyi içermektedir. Bu arada Sisli Orman, 1.000 metrenin üzerindeki tropik dağların koşullarını da taklit etmektedir. Bu sera yaklaşık 8.000 metrekarelik bir alana sahip ve her biri kendi bitki türüne sahip farklı seviyelere sahiptir.
Sera Enid A. Haupt
Amerika Birleşik Devletleri‘ndeki en büyük Viktorya dönemi serası olan Enid A. Haupt Orangery, Bronx’taki New York Botanik Bahçeleri’nde yer almaktadır. Konservatuvar 1902 yılında Nathaniel ve Elizabeth Britton tarafından İngiltere’nin Kraliyet Botanik Bahçeleri Kew’den esinlenilerek inşa edilmiştir. Enid A. Haupt Orangery’nin 1970’lerde yıkılması planlanıyordu, ancak hayırsever Enid Haupt tarafından kurtarılmıştır.
Kış bahçesi, orkide gösterileri ve tatil sergileri gibi mevsimsel etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca birkaç kalıcı bahçe, Palmiye Evi adı verilen merkezi bir kubbeli yapının etrafında düzenlenmiş 11 pavyonda yer almaktadır. Haupt, palmiye koleksiyonu, tropik bahçeleri, kaktüs sergileri, su habitatı ve etobur bitkileri ile tanınmaktadır.
Bicentennial Orangery
Avustralya’nın Adelaide kentindeki Adelaide Botanik Bahçeleri’ndeki üç seradan bir tanesidir. 200 yıl önce Avustralya’nın kolonizasyonunu anmak için 1988’de tasarlanmış ve 1989’da inşa edilmiştir. Palmiye Evi, XIX yüzyılda Almanya’dan getirilen bir Viktorya dönemi serası iken, Amazon Nilüfer Köşkü, Amazon bitkilerini modern bir ortamda barındırmak için 2007 yılında inşa edilmiştir. En yüksek noktasında yüksekliği 27 metredir. Bu konservatuvar, 1991 yılında RAIA Sir Zelman Cowen Ödülü de dahil olmak üzere mimari tasarımı için övgü almıştır. Sera, Okyanusya bölgelerinden bitkiler yetiştirmektedir. İçerisinde uygulanan sistem sera gazı emisyonlarını azaltmaktadır. Yine aynı şekilde serbest girişi sürdürmek için enerji tasarrufu uygulanmaktadır.
Palmiye Evi Schönbrunn
Avusturya, Viyana’daki Schönbrunn Palace Park, dünyanın en çarpıcı seralarından biri olan Palmenhaus’a (Palm House) ev sahipliği yapmaktadır. 1882’de inşa edilen binanın üç farklı bölgesi vardır. Soğuk bölge, ılıman bölge ve tropikal köşk veya kış bahçesi gibi bölümleri vardır. Çelik çerçeve yapısı 45.000 pencere içermektedir.
Palmiye Evinde 4.500 farklı bitki türü vardır. Bahçenin öne çıkan özelliklerinden bazıları, İspanya tarafından bağışlanan 350 yıllık bir zeytin ağacıdır. Nadir palmiye ağaçları koleksiyonu bulunmaktadır. Ayrıca yalnızca birkaç on yılda bir çiçek açan Coco de Mer ağacıdır.
Botanik Bahçesi Kopenhag
Kopenhag Botanik Bahçesi, dünyanın en büyük sera koleksiyonlarından birine ev sahipliği yapmaktadır. Toplamda 27 temelde bir palmiye evinin etrafında bulunan 10 hektarlık bir kış bahçesi vardır. 1600 yılında kurulan ve 1870 yılında devredilen bu tarihi seralar, bazı çok eski ağaçlar ve bir dizi egzotik bitki de dahil olmak üzere toplam 13.000’den fazla tür içermektedir. Kopenhag Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi’nin bir parçası olan bahçeler, kaktüsler, orkideler, sikadlar ve diğer nadir türlerden oluşan koleksiyonlarıyla tanınmaktadır. Kutup bitkileri yetiştiren bir soğutmalı bina bile vardır. Bu seranın Danimarka’daki en büyük canlı bitki koleksiyonuna sahip olduğu söylenmektedir.
“Eden” projesi
Project Eden diğer seraların çoğundan farklıdır. Bu sera aslında insanları sürdürülebilir kalkınma ve bitki yaşamının korunması ilkeleri konusunda eğitmeye adanmış bir eğitim hayır kurumu ve sosyal girişimdir. İngiltere, Cornwall’da bulunan, iki biyom ve bir açık bahçe içeren kubbeli yapılardan oluşmaktadır. Yağmur ormanı biyomu, bir gölgelik yürüyüşüne ve tropikal bir yaşam alanına sahiptir. Kahve, muz, ananas, pirinç, bambu ve kauçuk gibi tarım bitkileri burada yetişmektedir. Akdeniz biyomu, aynı adı taşıyan bölgeden meyve bahçeleri ve üzüm bağlarını içermektedir. Bunların yanı sıra Avustralya, Kaliforniya ve Güney Afrika’dan gelen bitkilere de sahiptir. Eden, suyunun çoğunu yağışları toplayarak sulama için almaktadır.
Çiçek serası
San Francisco’daki Çiçek Serasının güzelliğinin bir parçası olan California’daki Golden Gate Park, masif ahşap çerçevedir. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ahşap ve camdan yapılmış en eski seradır. Bina geçmiş yıllarda yangınlar, kasırgalar ve bir kazan patlaması nedeniyle hasar görmüştür. Ancak 1870’lerin yapısı, 1906 Büyük Depremi de dahil olmak üzere depremlere dayanmıştır. Ayrıca 2003 yılında büyük bir restorasyon projesi tamamlanmıştır.
1971’de ABD Ulusal Tarihi Yerler Kaydı’nda listelenen sera hem ova, hem de yayla tropik bitkilerinin sergilenmesini sağlamaktadır. Ayrıca bunun yanı sıra su bahçeleri de dahil olmak üzere birçok nadir bitkiye ev sahipliği yapmaktadır. Mekan ayrıca mevsimlik etkinliklere ve geçici sergilere ev sahipliği yapmaktadır.
