Hemoroid halk arasinda Basur olarak bilinmektedir. Hemoroid “rahatsız edici” bir hastalıktır. Sadece bedensel rahatsızlığa değil, aynı zamanda psikolojik rahatsızlığa da neden olmaktadır. Rektumun varisli damarlarıdır. Bunun sonucunda ise, hemoroidal düğümler ortaya çıkmaktadır. Meydana gelen bu oluşumların iltihaplanarak, anüsten dışarı düşmesi ve kanamasi durumudur.
Hastalığın ortaya çıkması venöz tonusun azalmasına katkıda bulunmaktadır. İlk belirtileri olan her kişi doktora başvurmamaktadır. Hasta ortaya çıkan semptomları görmezden gelirse, hemoroidal düğümler oluşur ve dışarıda hastalığın seyri karmaşıklaşır.
Tehlikeli hemoroid nedir?
Hastalık erken bir aşamada asemptomatik olarak gelişebilmektedir. Çoğu zaman doktora başvuru komplikasyon aşamasında gerçekleşir. Hastalık tehlikelidir ve birçok ciddi sonucu vardır.
- Damarların yaralanması kanamaya yol açabilmektedir. Bu kanama hemen durabilmektedir.
- Ciddi kan kaybına ve anemiye neden olabilmektedir.
- Anüsten gelen mukus kaşıntıya neden olur, bu da egzamaya neden olabilmektedir.
- Anal fissürler – rahatsızlığın nedeni, enfeksiyonun eklenmesi ve iltihaplanmanın gelişmesine neden olmaktadır. Bu na da Tromboz denmektedir.
- Hemoroidal şişlikler – venöz kan birikimi alanları oluşumudur. Dışarı akışın olmaması pıhtı oluşumuna ve ağrıya katkıda bulunmaktadır. Tedavi önlemleri alınmazsa, komşu dokulara geçen iltihaplanma da gelişebilmektedir.
- Paraproktit – rektum çevresindeki dokuların iltihaplanmasıdır.
- Sarkan düğümler bir kas tarafından sıkıştırılarak şiddetli ağrıya neden olabilmektedir.
- Şişmiş hemoroidal düğümler pürülan enfeksiyon gelişimine neden olabilmektedir.
- Tedavi edilmezse hastalık ilerler ve damarlarda geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açabilir.
- Rektum kanseri mümkündür.
Hemoroid türleri
Hastalık kalıtsal ve edinsel olabilmektedir. Edinilmiş hemoroidler şunlardır:
- Birincil – kendi kendine ortaya çıkmaktadır.
- İkincil – başka bir hastalığın komplikasyonu olarak gelişmektedir.
Lokalizasyona bağlı olarak ayırt edilirler:
- Dış (harici) hemoroid – düğümler deri altında bulunur.
- İç hemoroidler – düğümler kolon mukozasının altında bulunur.
Hemoroidlerin seyrine göre olabilir:
- Akut, hızla gelişen, şiddetli ağrı, düğümlerde nekrotik değişiklikler.
- Kronik, yavaş yavaş ilerleyen, uzun remisyon evreleri olan. Kronik hemoroidin birkaç aşaması vardır:
- Kan akıntısı,
- Yumru gibi görünen ve bağımsız olarak geri çekilen hemoroidal düğümlerin prolapsusu,
- Prolabe olmuş düğümler hastanın elleriyle yeniden konumlandırılabilir,
- Düğümler herhangi bir çaba ile düşer, yeniden konumlandırılamazlar.
Hastalık Belirtileri
Hastalığın belirtileri belirgindir. Rektumda yanma ve kaşıntı, kan ve mukus akıntısı, dışkılama sırasında ağrı, yabancı cisim hissi, alt karın bölgesinde ağırlık ve ağrı, hemoroidal düğümlerin sarkması.
Nedenleri
Çeşitli risk faktörleri ayırt edilmektedir;
- Genetik yatkınlık. Hastalık kalıtsal değildir. Ancak kan damarlarında patolojik değişikliklere doğuştan bir yatkınlık vardır.
- Hipodinami. Oturma pozisyonunda uzun süre kalma veya damarlarda uzun süre ayakta kalma ile venöz kanın durgunluğu vardır. Bu durumda pıhtılar ortaya çıkmakta ve dolaşım bozulmaktadır.
- Yanlış beslenme. Vücudun normal işleyişi için yeterli miktarda yararlı madde ve su sağlanmalıdır. Bunların eksikliğinde kabızlık gelişir ve dışkı kitleleri kan damarlarını daraltarak kan dolaşımını bozar.
- Alkollü içecek ve sigara tüketimi.
- Kabızlık. Yoğun dışkıyı sıkarken, mukoza zarı travmatize olmaktadır. Bu durumda ltihaplı hastalık riskini artırmaktadır.
- Kadınlarda hemoroid için önemli bir risk faktörü hamileliktir. Bu dönemde aktif progesteron üretimi, kan damarlarının duvarlarının elastikiyetinin kaybolmasına katkıda bulunmaktadır.
- Doğum sırasında, azalmış aktivite, pelvisteki damarlar üzerindeki fetal basınç ile fiziksel zorlanmanın kombinasyonu, ağırlık kaldırmakla karşılaştırılabilmektedir.
- Ağır kaldırma ile ilişkili işler kan damarları üzerindeki baskıya katkıda bulunmaktadır. Zamanla damar duvarları aşınmakta ve gerilmektedir. Bu risk faktörü en çok erkeklerde görülür.
Hemoroid tanı ve tedavi yöntemleri
Hemoroidden şüpheleniliyorsa klinik muayene yapılmalıdır. Hasta muayenesi, anal kanalın parmakla muayenesi ıle yapılmaktadır. Hastalar jinekolojik sandalyede muayene edilirler. Ağır hastalar ise yan yatar pozisyonda muayene edilmektedir.
Proktolog şunları belirlemektedir;
- Hemoroidal düğümlerin şiddeti,
- Hastalığın evresi, kanama derecesi,
- Cilt durumu, düğümlerin varlığı, konumları ve boyutları,
- Düğümlerin bağımsız olarak yeniden konumlandırılması olasılığı.
- Akut belirtilerin yokluğunda, rektomanoskopi, anoskopi, gerekirse – kolonoskopi.
İlk aşamadaki hemoroidler, farklı etki mekanizmalarına sahip harici ve dahili etki için ilaçlar kullanılarak konservatif olarak tedavi edilebilmektedir. İki hafta sonra ise, tedavinin etkinliği analiz edilmektedir. Aynı zamanda yeniden incelenmektedir. Gerekirse yeni tedavi yöntemi ayarlanmaktadır.
Hemoroid tedavisinde lazer teknikleri
Şu anda, düğümlerin çıkarılmasının mümkün olduğu minimal invaziv teknikler yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlar;
- Kızılötesi radyasyon veya lazer ışınları ile koterizasyon.
- Skleroterapi – düğümleri küçültmek ve yok etmek için ise, düğümlere sklerozan bir ilaç enjekte etmek gerekmektedir.
- Almanya’da üretilen bir bağlayıcı kullanılarak düğümlerin lateks halkalarla bağlanması mümkündür. Bu durum, iskemi ve ret ile sonuçlanmaktadır.
- Desarterizasyon veya Hal-Rar ameliyatı. Hastalığın herhangi bir aşamasında kullanılan en modern ve temel tedavi yöntemidir. Sonuç, düğüm prolapsusunun ortadan kaldırılması ve kan akışının azaltılmasıdır. Sonuç olarak, kanama durur, düğümler küçülür ve daha sonra bir kaldırma gerçekleştirilebilmektedir.
- LigaSure elektrocerrahi cihazı ile nodül eksizyonu. Özel makaslar düğümleri çıkarırken aynı zamanda yara kenarlarını kapatır. Bu teknik ameliyat süresini kısaltır ve hızlı doku iyileşmesini destekler.
- Minimal invaziv yöntemlerin avantajları, ağrı sendromunun olmaması, kısa iyileşme, spinal anestezi altında ayakta tedavi bazında gerçekleştirilebilmesidir.
Hemoroidal düğümlerin cerrahi olarak çıkarılması ile radikal operasyonlar gerçekleştirmek mümkündür. Hemoroidektomi, uzun süreli rehabilitasyon gerektirmez. Hasta çıkarıldıktan hemen sonraki gün çalışmaya başlayabilmektedir.
Önleme
Akılcı bir diyet, sağlıklı bir yaşam tarzı, ılımlı egzersiz ile hemoroid gelişimi önlenebilmektedir. Bağırsakların çalışmasını izlemek ve kabızlığa izin vermemek önemlidir. Ayrıca ağırlık kaldırmaktan kaçınılması önerilmektedir.
İş uzun süreli ayakta durma veya oturma ile ilişkiliyse, düzenli molalar vermek gerekmektedir. Bu sırada ise, çeşitli egzersizler yapmak ve hareket etmek gerekmektedir.
