HTML nedir?
HTML, internette yaygın olarak kullanılan bir köprü metni biçimlendirme dilidir. Bu dil, tarayıcıda gördüğünüz sayfa yapısını tanımlamaktadır. İnternetteki her web sitesi, bilgileri görüntülemek için bu kodlama dilini kullanmaktadır.
Kodlama dili etiketleri sayesinde tarayıcıda gördüğünüz sayfaların yapısını tanımlanmakta ve tarayıcı da okunmaktadır. Bununla birlikte bu işleri ve etiketleri ekranınızda görüntülemektedir. Ancak zaten kodlama dili öğeleri biçiminde de etkileşim kullanmak mümkündür. Bununla birlikte mouse veya klavyeyi kullanan bazı HTML öğeleri de vardır.
Resmi bir bakış açısından kesin olmak gerekirse, bir HTML sayfası değil, bir HTML belgesi demek doğru olacaktır. Ayrıca tarayıcınız web sunucusuyla HTTP protokolü aracılığıyla iletişim kurmaktadır. Bu kod ile birlikte HTTP istekleri göndermekte ve sunucu yanıtlarını almaktadır. Bunun ana gövdesi ise, HTML içermektedir.
HTTP protokolü gibi HTML de CERN’de Tim Berners-Lee tarafından 1991’de geliştirilmiştir. İlk olarak bilim adamları tarafından bilimsel belgeleri değiş tokuş etmek için de kullanılmaktadır. HTML, belgenin yapısını açıkça tanımlamak ve bu kodların dilinin sözdiziminin basit olması sayesinde, belge metninin bazı özelliklerini vurgulamasına izin vermektedir. Ayrıca yalnızca bilimsel toplulukta değil, aynı zamanda yaygın olarak da kullanılmaktadır.
Günümüzde HTML 4.01’i çoğu zaman web sitelerinde bulabilirsiniz. Bu sürüm şu anda HTML’nin en son sürümüdür. Tüm modern tarayıcılar tarafından doğru şekilde görüntülenen HTML 5’tir. Ayrıca her HTML belgesi için sürümü belirtmeniz gerekmektedir. Bunun için sürümünü belirten özel bir DOCTYPE etiketi de vardır.
HTML belgelerini görüntülemek için oluşturulan dosya nasıl açılmaktadır?
Tarayıcıların bu kodlama dili belgelerini görüntülemek için kullanıldığından daha önce bahsetmiştik. Tarayıcı satırına bir web sitesi URL’si girdiğinizde, onu ayrıştırmakta ve sunucuya bir HTTP bağlantısı kurmaktadır. Sunucu, özel HTTP başlıklarını ve istek yöntemlerini kullanarak, tarayıcının hangi HTML belgesini ve hangi biçimde almak istediğini anlamaktadır. Bu sayede de ona yanıt olarak HTML belgesini içeren özel bir HTTP mesajı göndermektedir.
Bir HTML belgesi aldıktan sonra tarayıcı onu ayrıştırmaya başlamaktadır. Hangi sürümünün kullanıldığını anlamak için önce DOCTYPE etiketinin değerini okumakta, ardından tarayıcı belgeyi nasıl göstermesi gerektiğini anlamak için çeşitli meta etiketlerini ayrıştırmaktadır. Bunun üzerine belgenin yapısından ve görüntülenmesinden sorumlu olan kodlama dili etiketlerini analiz etmektedir. Tüm bu bilgileri analiz ettikten sonra ise tarayıcı, kullanıcıya gösterdiği bir sayfa oluşturmaktadır.
Şu anda, bir belgeyi görüntülemenize izin veren birçok program yazılmıştır. Örneğin, chm biçimli başvuruların da HTML olduğunu, ancak özel kodlama dili olan <frame> etiketleri kullandıklarını varsayalım. En popüler HTML görüntüleyiciler tarayıcılar şunlardır;
- Google Chrome – Google’dan tarayıcı;
- Internet Explorer, Microsoft’tan bir tarayıcıdır;
- Mozilla Firefox, Mozilla’nın interneti geliştiren bir tarayıcısıdır;
- Opera en hızlı tarayıcılardan biridir;
- Safari, Apple’dan bir tarayıcıdır;
Piyasada çok daha fazla tarayıcı vardır. Ancak hiçbiri yukarıda listelediklerimden daha popüler değildir.
Genellikle bir HTML belgesi .htm veya .html biçimindedir. Siteniz CMS tabanlıysa, sayfaların kodlama dili kodları otomatik olarak oluşturulabilmektedir. Ancak CMS ne kadar “akıllı” olursa olsun, bu kodlama dili belgesinin tüm yapısını kendi başına oluşturamamaktadır. Ayrıca bazı tek sayfalık siteler için, genel olarak CMS gerekli değildir.
HTML sayfası nasıl oluşturulmaktadır?
HTML belgelerini görüntüleyebiliriz. Bununla birlikte hiç kimse, kodlama dili belgeleri oluşturmamızı yasaklamamaktadır. Bir belge oluşturmak için artık çok sayıda ve farklı işlevlere sahip özel metin düzenleyicileri kullanabilirsiniz. Normal bir not defteri bile kullanabilirsiniz. En popüler HTML editörleri aşağıdaki gibidir;
- Notepad++ – sözdizimi vurgulamalı, otomatik tamamlamalı ücretsiz düzenleyici;
- Brackets, tonlarca özelliğe sahip ücretsiz bir Adobe düzenleyicisidir;
- SublimeText 3, geliştirmeyi büyük ölçüde hızlandıran ücretli bir düzenleyicidir.
Hem çok karmaşık, hem de çok basit olan daha birçok kodlama dili düzenleyicisi vardır. Burada, bu kodlama dili sayfalarını oluşturmak için yalnızca en popüler ve kullanışlı editörleri düşündük.
Özellikleri
Bu kodlama dilinin olanaklarından ve nerelerde kullanıldığına değinelim. Kodlama dilleri ile ilk tanışmayı karmaşıklaştırmamak için şimdi HTML 4.01’in temel özelliklerine bakacağımızı lütfen unutmayın. Ayrıca HTML5 sürümünün de özelliklerini dikkate almaya değecektir. Ayrıca temel özellikleri inceledikten sonra çok daha kolay ve net olacağını belirtelim.
HTML dilinin ana görevi, sayfadaki bilgileri yapılandırmaktır. Bu dil, bilgileri çeşitli şekillerde yapılandırmanıza izin vermektedir. Bu dili kullanarak tablolar, çeşitli liste türleri, paragraflar oluşturmak, belgeye resimler eklemek, başlıklar kullanarak belgeyi bölümlere ayırmak ve kullanıcılarla etkileşim için formlar oluşturmak mümkündür. Ayrıca farklı belgeleri listelerle ilişkilendirmekte mümkündür.
HTML’nin ana görevi bir belgeyi işaretlemek veya bir yapı oluşturmak olsa da, bu dilde tasarım öğeleri de uygulanabilmektedir. Bunun için metni kalın veya italik yaparak vurgulamanıza, bir dizin veya alt dizin oluşturmanıza izin veren özel etiketler vardır. Ayrıca bazı HTML etiketlerinin ilgisizlikleri nedeniyle yasak olduğunu ve bazı etiketlerin kullanımının kötü biçim olarak kabul edildiğini de söylemeliyiz.
Öznitelikleri bakımından bu kodlama dili, belgelerine stil vermek ve etiketlerini benzersiz kılmak için icat edilmiştir. Ancak şu anda, basamaklı stil sayfaları veya CSS olduğu için, belgelere stil vermek için hiç kimse bu kodlama dilinin özniteliklerini kullanmamaktadır. İstisnalar da vardır. Örneğin bazı e-posta istemcileri CSS ile nasıl çalışılacağını bilmemektedir. Bununla birlikte e-postaları biçimlendirmek için HTML nitelikleri kullanılmaktadır.
HTML’nin temeli ve en yaygın uygulaması İnternet’tir. Her site, bilgileri kullanıcıya grafik biçiminde sunmak için de kullanmaktadır. Ancak bu kodlama dili internet ile sınırlı değildir. Çeşitli işletim sistemleri için mobil ve masaüstü uygulamalarının geliştirilmesinde de çok aktif olarak kullanılmaktadır.
