Belediye Binası, eski zamanlarda Avrupa ülkelerinden bize gelen eski bir kelimedir. Bununla birlikte, günümüzde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle yorumlanmasıyla ilgili soruları gündeme getirmektedir. Bunun belediye binası olduğu gerçeği hakkında daha fazla ayrıntı makalede anlatılmıştır.
Anlamı ve kökeni
Açıklayıcı sözlükte “belediye binası” kelimesinin anlamı hakkında neler söylendiğini öğrenelim. İki olası yorum vardır.
Bunlardan ilki, var olan yönetim organının adıdır. Bu organlar şehir veya ilçelerdir. Aynı zamanda bir tüccar konseyi veya şehir konseyi olarak da adlandırılabilmektedir. Örneğin, Eski zamanlarda ki yazılarda yazılan ve Avrupa Tarihinde, Senato kelimesi olarak kullanılmıştır. Ancak bu kelimenin belediye binasının kendisini yok etmesine rağmen eski önemini yitirmemiştir. Ayrıca bu kelime ile birlikte valinin gücünün tüccar sınıfına geçtiği söylenmektedir.
İkinci kökeni ise bunun, söz konusu organın toplantılarının yapıldığı binanın adı olduğunu söylemektedir. Örnek: “Şehrin girişinde gözünüze ilk çarpan şey, büyük eski bir saati olan, üç katlı, açık gri, görkemli bir bina olan belediye binasıydı.”
Üçüncü seçeneğe göre ise, bu bina 1864 yargı reformunun kabul edilmesinden önce Rusya’da var olan ilçe organlarından birinin adıdır. Bu organın o dönem ki adı çeviri de sınıf mahkemesidir. 1775 tarihli dönemle ilgili Müesseselere uygun olarak oluşturulmuştur. Örnek: “Rus Tarihi Kürsüsü” ne göre, mahkemeye oldukça karmaşık bir düzenleme verilmiştir. Böylece, belediye binaları tanıtılmıştır. Ayrıca davaların esasen karıştırıldığı ve mülklere göre bölündüğü emlak mahkemeleri de bu binada yer almıştır.
Eş anlamlılar ve köken
Bunun ne olduğunu daha iyi anlamak için “belediye binası” kelimesinin eş anlamlılarını ve kökenleri aşağıdaki gibidir;
- Bina;
- Belediye;
- Belediye binası;
- Şehir konseyi;
- Yerel yönetim organı;
- Konsey.
Etimologlara göre incelenen kelime, ratusz biçimine sahip olduğu Lehçe’den Eski Rus diline gelmiştir. Eski Rusça’dan modern Rusça, Ukraynaca ve Beyaz Rusça’ya geçmiştir. Daha sonra ise Lehçe’de, iki kelimenin eklenmesinden oluştuğu Eski Yüksek Almanca Râthûs’tan ortaya çıkmıştır. Yani Rat (konsey) ve Haus (ev) kelimelerinin birleşimidir. Ayrıca kelimenin tam anlamı “şehir konseyinin buluştuğu ev” anlamına geliyordu.
Ortaya çıkma
Başlangıçta belediye binaları, adından da anlaşılacağı gibi ticaretin geliştiği Alman şehirlerinde ortaya çıkmıştır. Daha sonra diğer ülkelere yayılmıştır. İlk etapta ticaret idaresinin, daha sonra şehrin ve nahiyenin bir organıydı. Daha sonra binaların kendilerine, bu tür organların bir araya geldiği belediye binası denilmeye başlanmıştır.
Zaten Orta Çağ’da belediye binasının varlığı, özyönetim kentindeki bağımsızlığının varlığına tanıklık etmiştir. Aynı zamanda belediye binası ne kadar lüks bir şekilde dekore edilmişse, bu yerleşim o kadar zengin ve güçlüydü. Geleneğe göre, belediye binası binalarının çoğu, içinde saatler ve çan kuleleri bulunan kulelerle inşa edilmiştir. Örneğin, beffroy.
Beffroy kulesi
Beffroy – Bu kelime Batı Avrupa’da veche kulesini ve belediye meclisinin kulesini ifade edilmektedir. “Çan kulesi” olarak tercüme edilen Fransız beffroi’sinden gelmektedir. Orta Çağ’ın birçok şehri için bu tür kuleler, özgürlüklerinin ve dayanışmalarının bir sembolü olarak hizmet etmektedir.
Başlangıçta beffroy, alarm zilinin bulunduğu gözetleme kuleleriydi. Zamanla, belediye meclisi milletvekillerinin oturduğu salonları yerleştirmeye başladılar. Ayrıca şehir hazinesini, mühürleri, belgeleri de sakladılar. Ayrıca hapishaneler, ticaret katları, cephanelikler de vardı. Bütün bunları kuleye yerleştirmenin zor olması nedeniyle, ayağına özel bir bina eklenmiştir. Böylece yavaş yavaş beffroy bir belediye binasına dönüşmüştür.
Beffroy, en çok Tarihi Hollanda bölgesinde yaygındır. Orada, hem belediye binalarının yakınlarına, hem de onlardan biraz uzağa uzun ve cömertçe dekore edilmiş kuleleri ile dikilmiştir. Bugün, Belçika ve Fransa’da bulunan 50’den fazla beffrois, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndedir.
