Malatya

Malatya Hakkında Temel Bilgiler

Malatya, Türkiye‘nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir ilimizdir. Coğrafi konumu ve stratejik önemi nedeniyle tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. 2023 yılı itibarıyla nüfusu yaklaşık 800.000 olan Malatya, kayısı üretimiyle ünlüdür ve dünya kayısı üretiminin önemli bir kısmını karşılamaktadır. Şehir, tarımın yanı sıra sanayi ve ticaret alanında da gelişmiştir. Malatya’nın yüzölçümü 12.313 km² olup, ilde Akdeniz, Karasal ve Doğu Anadolu iklimlerinin etkileri görülmektedir.

Coğrafi Konumu ve İklimi

Malatya, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alır ve batıda Kahramanmaraş, kuzeyde Sivas, doğuda Elazığ ve güneyde Adıyaman ile komşudur. Şehrin merkezi, Fırat Nehri’nin batısında, Malatya Ovası’nda yer alır. Malatya’nın genel coğrafi yapısı dağlık ve engebelidir. Yüksek dağlar, vadiler ve akarsular ile şekillenmiş olan il, zengin doğal kaynaklara sahiptir.

İklim açısından, Malatya’da yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve kar yağışlı geçer. Şehirde Akdeniz iklimi etkisi de hissedilir, bu nedenle ilkbahar ve sonbahar aylarında ılıman hava koşulları görülür. Ortalama yıllık sıcaklık 13°C civarındadır.

Malatya’nın Tarihçesi

Malatya’nın tarihi, MÖ 6000 yılına kadar uzanır. Şehir, Hititler, Asurlular, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Eski Malatya olarak bilinen Battalgazi ilçesi, Malatya’nın tarihi kalıntılarının yoğun olduğu bir bölgedir. Şehrin adı, Hitit kaynaklarında “Meliddu” olarak geçmektedir. Malatya, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de önemli bir ticaret merkezi olmuştur.

Hititler ve Asurlular Dönemi

Malatya’nın en eski yerleşim izleri, Hititler dönemine kadar uzanır. Hititler, Malatya’yı “Melid” olarak adlandırmış ve şehir, Hititlerin bir eyaleti olmuştur. MÖ 12. yüzyılda Hitit İmparatorluğu’nun çöküşüyle Malatya, bağımsız bir krallık olarak varlığını sürdürmüştür. MÖ 9. yüzyılda Asurlular, Malatya’yı ele geçirmiş ve şehir Asur İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelmiştir.

Roma ve Bizans Dönemi

Malatya, Roma İmparatorluğu döneminde “Melitene” olarak adlandırılmıştır. Stratejik konumu nedeniyle Roma döneminde bir askeri garnizon olarak kullanılmış ve Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırını koruyan önemli bir kale haline gelmiştir. Bizans döneminde de önemini koruyan şehir, Sasaniler ve Araplarla yapılan savaşlarda defalarca el değiştirmiştir.

Selçuklu ve Osmanlı Dönemi

Malatya, 11. yüzyılda Selçuklu Devleti’nin kontrolüne geçmiştir. Selçuklular döneminde şehir, önemli bir ticaret merkezi ve kültürel bir merkez olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu döneminde de bu önemini sürdüren Malatya, 1515 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde, şehrin ticari faaliyetleri artmış ve zengin bir kültürel miras gelişmiştir.

Malatya’nın İlçeleri

Malatya, merkez ilçe olan Battalgazi ve Yeşilyurt ile birlikte toplamda 13 ilçeye sahiptir. Bu ilçeler, coğrafi konumları ve yerel özellikleri bakımından farklılıklar gösterir. Aşağıdaki tabloda Malatya’nın ilçeleri ve her bir ilçenin temel özellikleri verilmiştir:

İklim Yapısı

Malatya’da Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında geçiş özelliği gösteren bir iklim yapısı mevcuttur. Şehirde, kışlar genellikle soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer. Malatya’nın yıllık ortalama yağış miktarı 370 mm olup, en fazla yağış ilkbahar ve sonbahar aylarında düşer. Yüksek dağlık bölgelerde, kış aylarında daha yoğun kar yağışı görülürken, alçak ovalarda yaz ayları sıcaklık 40°C’ye kadar çıkabilir.

Nüfusu

2023 yılı itibarıyla Malatya’nın nüfusu yaklaşık 800.000’dir. Nüfusun büyük bir kısmı şehir merkezinde ve büyük ilçelerde toplanmıştır. Malatya’nın demografik yapısı genç bir nüfusa sahiptir ve eğitim seviyesi oldukça yüksektir. İl genelinde nüfus yoğunluğu 65 kişi/km² civarındadır.

Ekonomisi

Malatya’nın ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayalıdır. Şehir, özellikle kayısı üretimi ile ünlüdür ve dünya kayısı üretiminin yaklaşık %80’i Malatya’dan karşılanır. Bunun dışında buğday, arpa, tütün ve pamuk gibi tarım ürünleri de önemli bir yer tutar. Son yıllarda sanayi sektörü de gelişmiş olup, Malatya Organize Sanayi Bölgesi’nde çeşitli fabrikalar faaliyet göstermektedir. Tarıma dayalı sanayinin yanı sıra, tekstil ve gıda sanayisi de önemli bir yere sahiptir.

Ulaşım Sistemi

Malatya, Doğu Anadolu Bölgesi’nin önemli ulaşım merkezlerinden biridir. Şehirdeki kara, hava ve demir yolu ulaşım ağı oldukça gelişmiştir. Malatya Havalimanı, şehir merkezine yaklaşık 30 km uzaklıkta olup, iç hat uçuşlarına hizmet vermektedir. Ayrıca, şehirde demir yolu ağı da mevcuttur ve Malatya Tren Garı, Doğu Ekspresi’nin önemli duraklarından biridir. Kara yolu ulaşımında ise Malatya, E-24 ve D-300 karayolları üzerinde yer alarak, Türkiye’nin batı ve doğu bölgeleri arasında önemli bir geçiş noktasıdır.

Belediye Başkanları Listesi

Malatya’nın son yıllardaki belediye başkanları aşağıdaki tabloda verilmiştir: