Mardin o kadar atmosferik ve renkli bir şehir ki burada kendinizi gerçekten bir doğu masalının kahramanı gibi hissediyorsunuz. Şehir, medeniyetlerin kavşağında yer almaktadır. Bu nedenle burada manastırlar, Hıristiyan kiliseleri, medreseler, antik şehirler, tarihi evler, farklı halklar ve lehçelerin inanılmaz bir kültürel karışımı oluşmuştur. Mardin gezilecek yerler listemiz şu şekildedir;
Mardin’in eski kentinin evleri ve sokakları
Eski Mardin sokaklarında kendinizi gerçek bir oryantal masalın içinde buluyorsunuz hemen. Turistlerin ilk dikkatini çeken, yamaçta yer alan sarımsı taştan yapılmış ilginç yapılardır. Bu kumlu gölgeye binen güneş, onu daha da parlak hale getirmektedir. Ayrıca duvarlardaki taş oymalar ve her evin zarif süslemesi benzersizdir.
Pahalı arabalar, göz alıcı sakinler ve alışveriş merkezleri yoktur. Tam tersine, çok sevdikleri antik kentin atmosferini araçların egzoz gazlarıyla kirletmek istemeyen yerliler ya yürüyerek ya da eşek üzerinde hareket etmektelerdir. Ayrıca şehrin sokakları o kadar dar ki her yere arabayla gitmek mümkün değildir. Sadece sokaklardaki yeşillikler ve ağaçlar bulunmamaktadır. Bu yüzden Mardinliler her yere saksı asmışlardır.
Eski bir kale ile geniş Mezopotamya ovaları arasındaki bir yamaçta sallanan eski Mardin şehri, eşsiz mimari, yemek ve el sanatlarında ifade edilen Asur, Arap, Türk ve Kürt kültürlerinin bir karışımını sunmaktadır. Günün sonunda, bakır bir fincan Suriye şarabı ya da güçlü Murrah kahvesi üzerinde uzak ufkun altında güneşin batışını izlerken, başka bir dünyaya taşınmamak zordur.
Ulu Cami
XII yüzyılda inşa edilmiş bir yamaçta bulunan “Ulu Camii” görülmesi gereken noktalardandır. Ayrıca burası Mardin şehrinin sembolü olarak kabul edilmektedir.
Minareye çıkan merdivenlerden çıkarak Mezopotamya ovalarının güzel manzarasının keyfini çıkarabilirsiniz. Pek çok kişi bu camiyi “etkileyici sadelik” olarak nitelendirmektedir. Basit mimari tarz, inşaatta büyüleyici bir genel görünümle çok uyumlu bir şekilde birleştirilmiştir.
Deyrulzafaran Manastırı
Aziz Ananias’ın Asur manastırı olarak da bilinmektedir. Diğer adı Deirulzafaran, eski zamanlarda tepenin eteklerinde yetişen büyük miktarda safranla ilişkilidir. Kelimenin tam anlamıyla çevirisi “safran manastırı” dır. Sekiz yüzyıl boyunca patriklerin resmi ikametgahı olarak kullanılmıştır.
Günümüzde manastırda manevi manastıra ek olarak bir yetim okulu da faaliyet göstermektedir. Yeraltı kutsal alanı ve birçok antik kalıntı (örneğin; Suriye tarihi, İncil ve duvarlardaki eşsiz mozaikler) iyi korunmuştur.
Mardin Kalesi
Deniz seviyesinden 1200 m yükseklikte bulunmaktadır. Şehrin üzerinde yükselen bir dağda (dolayısıyla “Kartal Yuvası” kalesinin ikinci adıdır) konuşlanmıştır. Sarp kayalıkların tepesindeki yapı, Asur krallığı döneminde 3000 yıldan fazla bir süre önce inşa edilmiştir. Ayrıca mükemmel bir doğal sur görevi görmüştür. Mardin şehri daha sonra bu kalenin çevresinde gelişmeye başlamıştır.
Günümüzde kalenin durumu içler acısıdır. Ayrıca topraklarında güçlü bir NATO askeri üs radarı bulunmaktadır. Türk hükümeti uzun yıllardır kaleye turistlerin erişimini açma sözü vermektedir. Ancak şu ana kadar zirveye çıkmak imkansızdır. Yani bu kaleye sadece aşağıdan bakmak mümkündür.
Kasımiye Medresesi
XIV yüzyıldan beri faaliyette olan (XX yüzyılın başında kapanan) eski okul da turistleri cezbetmektedir. Geniş bir iç avlusu ve camisi olan iki katlı bir yapıdır.
Binalar sarı taştan yapılmıştır. Binanın içinde, antik astrolojik saatlerin bir modeli olan ilginç bir Sufi çeşmesi vardır. Bununla birlikte medresenin çatısından vadinin muhteşem manzarası açılmaktadır. Bu tarihi mekanı yılın herhangi bir zamanında ücretsiz olarak ziyaret edebilirsiniz.
Antik çağ kalıntıları – Dara antik kenti
Bu tarihi yer oldukça geniş bir alana sahiptir. Kalıntılar 4 km boyunca uzanmaktadır. Ziyaret ücretsizdir, ancak Oğuz köyüne (Mardin’e 35 km) gitmeniz gerekmektedir. Tarihi eserlerin hayranları, eski zindanların, kalelerin, sarayların, pazarların, kiliselerin, mağara evlerin hayatta kalan parçalarıyla ilgilenebilirler.
Zincir Medresesi
Burası eski Mardin’in en güzel manzaralarından bir tanesidir. Eski okul şehrin orta kesiminde bir yamaçta bulunmaktadır. Bu nedenle de neredeyse kalenin eteğinde yer almaktadır. XIV yüzyılda Sultan İsa’nın inisiyatifiyle inşa edilen yapıdır. Ayrıca yapının türbesinin duvarları arasında yer almaktadır.
Bina iki katlıdır. Havuzlu verandası ve oymalı kubbeleri özellikle etkileyicidir. Efsaneye göre, kubbeler daha önceleri okula adını veren ağır metal bir zincirle birbirine bağlanmıştır. Medreseyi ziyaret etmek ücretsizdir. Günümüz de dini eğitim kurslarına ev sahipliği yapmaktadır.
Sakıp Sabancı Kent Müzesi Mardin
Müze, küçük ve iyi donanımlıdır. Eski bir binada olmasına rağmen içi tamamen yenilenmiştir. 2009 yılında açılmıştır. Bir zamanlar Türk askerleri için kışlalar olarak kullanılmıştır.
Sergiler ikinci katta sunulmaktadır. Zemin katta Mardin’in eski evlerini ve yerel halkın yaşam koşullarını anlatan bir fotoğraf sergisi görebilirsiniz. Ayrıca yine ikinci katta bölgenin tarihi hakkında kalıcı bir sergi vardır.
Mardin Müzesi
Bu müzede turistler, Mardin ve çevresinde bulunan tarihi eserleri görebilmektedir. Bunların başlıcaları; mücevherler, antik sikkeler, vazolar, Roma dönemi mozaiği kalıntılarıdır. Ayrıca sergide ulusal giyim eşyaları, çömlek ve müzik aletleri de sergilenmektedir. Avlusunda gezinen tüylü komik tavuklar ve tavus kuşları müzeye renk katmaktadır.
Sergiler iki katta yer almaktadır. Müzedeki koleksiyon küçük olmasına rağmen bilgilendirici ve iyi sunulmuştur. Bununla birlikte burada yemek yiyebileceğiniz bir kafe vardır. Müzenin seyir terasından şehrin çok güzel manzaraları görülüyor.
Tarih ve müze hayranı olmasanız bile, sadece bina nedeniyle buraya gelmeye değecektir. Mardin Müzesi, aslına uygun olarak restore edilmiş geleneksel bir XIX yüzyıl taş villasında yer almaktadır. Büyük avlular ve kraliyet sütunları özellikle etkileyicidir.
Kırkıncı kilise
Tapınak IV yüzyılda inşa edilmiştir ve hala aktiftir (Pazar günleri ayinler burada yapılmaktadır). XV yüzyılda ise Hristiyan Kapadokya şehitlerinin anısına yeniden isimlendirilmiştir.
Hafta içi Mardin’deyseniz ve Kırk Şehitler Kilisesi kapalıysa yine de girmeye çalışın. Tapınağın içi ve dekoru bunu hak etmektedir. Çünkü içi gerçekten çok güzeldir. Anahtarları olan görevli bir bekçi vardır.
Şehidiye Camii
Bu bina XIV Yüzyılda inşa edilmiştir. Şehrin doğu kesiminde, ana caddeden çok uzakta değildir. Cami, ilginç oymalar ile benzersiz bir iğne minaresine sahiptir. Binanın kendisi özgünlüğünü kısmen kaybetmiştir. Ancak birçok parça iyi korunmuştur. İçeride, oturup dinlenebileceğiniz büyük çınar ağaçlarının olduğu gölgeli bir avlu vardır.
Mor Gabriel Manastırı (Deirulumur)
Mor Gabriel, dünyanın en eski Hıristiyan manastırlarından bir tanesidir. 397 yılında Tur-Abdin platosu üzerindeki Midyat antik kenti yakınlarında Simon ve Samuel adlı iki keşiş tarafından kurulmuştur. Gelenek, bir meleğin Simon’a bir rüyada göründüğünü ve bir kilisenin inşa edilmesi gereken bir yer önerdiğini söylemektedir.
Zamanla, manastır topluluğu büyümüş ve yeni binalar inşa edilmiştir. VII yüzyılda manastırda zaten binden fazla keşiş bulunuyordu.
Savur Kapı Medresesi
Bu okulun yapım tarihi tahminen XIII-XIV yüzyıldır. Şehri dolaşırken buraya kendi başınıza ulaşabilirsiniz. Ne yazık ki, bina artık terk edilmiş ve en iyi görünmektedir. Ancak bu formda bile zengin mimarisi hissedilmektedir.
Mardin Postanesi
Mardin Postanesi XIX yüzyıl şehir mimarisinin en güzel örneklerinden bir tanesidir. Ayrıca muhtemelen görüp görebileceğiniz en süslü postane binalarından bir tanesidir.
Bina 1890 yılında inşa edilmiştir. 1950’li yıllara kadar konut olarak işlev görmüştür. Daha sonra ise, postaneye dönüştürülmüştür. Bugün binanın ana kısmı restore edilmiş ve tarihi bir alan olarak halka açılmıştır. Postanenin kendisi zemin katta sadece küçük bir yer kaplamaktadır. Çoğu insan için zemin kattan ikinci kat teraslarına çıkan ana merdivenler ve bu teraslardan manzaralar başlıca ziyaret sebebidir.
Burası ziyaret etmek için çok popüler bir yerdir. Bu yüzden düğün fotoğraflarını çeken bir gelinin yanından geçerseniz şaşırmayın. Terasta ki küçük bir merdiven, güzel manzaralı bir kafenin bulunduğu çatıya çıkmaktadır.
Revaklı Çarşısı
Yaklaşık bir kilometre uzunluğundaki şehir çarşısı, turistlerin mutlaka ziyaret etmesi gereken bir yerdir. Burada her şeyi satın alabilirsiniz. Bir sürü yüksek standartta gümüş ve altından yapılmış mücevher bulunmaktadır. Piyasada ucuz sebze ve meyveleri bol bol yiyebilirsiniz. Ayrıca kesinlikle kuruyemiş, baharat ve doğu tatlıları satan tezgahlardan geçemezsiniz. Ancak el yapımı sabun pahalıdır. Ancak lüks bir hatıra olarak kabul edilebilmektedir.
Mardin’de şehrin dar sokaklarında yürümek heyecan vericidir. Kafelere ve restoranlara gidin. Yerel mutfağı deneyin. Şehir bir günlük değildir. En az iki üç gün buraya gelmeye değecektir.
Çevrede ne görülmelidir?
- Midyat’ın eski şehrine gidin ve oradaki antik sokaklarda yürüyün. Yerel şarabın tadına bakın ve Midyat Konuk Evi konağını ve tabii ki Mardin Hristiyanları “suriler” ile tanışabileceğiniz antik Mor Gabriel Manastırı’nı ziyaret edin.
- Antik Hasankeyf köyüne, Batman’a ve hatta Urfa şehrine gidebilirsiniz. Oranın civarında bulunan Harran antik kentini ve Göbekli Tepe tepesini mutlaka ziyaret edin.
- Mardin, gerçek Doğu’nun dünyasıdır. Megalitik tapınak komplekslerinin korunduğu, İncil’deki İbrahim’in dolaştığı, büyük ipek yolunun geçtiği ve ticaret sayesinde yoluna çıkan şehirlerin geliştiği ve altınla yıkandığı insanlığın beşiğidir.
Ayrıca eğer denize değil, antik dünyanın tarihine ve Orta Çağ’a dalmakla ilgileniyorsanız, o zaman burayı görmeniz gerekmektedir. Burada sanat eserlerine ve mimariye hayranlık duyabilirsiniz. Modern dünya ile bir arada var olmaya devam eden eski gelenekleri gözlemlemek istiyorsanız, o zaman da yine Mardin şehrini ziyaret etmelisiniz.
