Marina Abramović Kimdir?
Marina Abramović, performans sanatının öncülerinden ve en etkili figürlerinden biri olarak kabul edilen Sırp asıllı bir sanatçıdır. 30 Kasım 1946 tarihinde Belgrad, Yugoslavya’da doğan Abramović, kariyeri boyunca bedenin sınırlarını, acı, dayanıklılık ve zihinsel odaklanma konularını keşfetmiş ve izleyicilerle doğrudan etkileşim kuran performanslar sergilemiştir. Abramović, performans sanatını geleneksel sanat formlarının ötesine taşıyarak izleyiciyi aktif bir katılımcı haline getirmiştir.
Erken Yaşam ve Eğitim
- Doğum ve Aile:
- Marina Abramović, 30 Kasım 1946’da Belgrad, Yugoslavya’da doğdu. Annesi Danica Rosić ve babası Vojin Abramović, Yugoslav Partizanları olarak II. Dünya Savaşı’nda savaşmışlardı. Sanatçı, disiplinli ve sıkı kurallar altında büyüdü.
- Eğitim:
- Abramović, Belgrad Güzel Sanatlar Akademisi’nde resim eğitimi aldı. 1970’lerde Zagreb Güzel Sanatlar Akademisi’nde eğitimine devam etti ve ardından Novi Sad Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı.
Sanat Kariyeri ve Performansları
- Erken Dönem Çalışmaları:
- Abramović’in erken dönem çalışmaları, performans sanatı ile ilgilenmeye başladığı 1970’lerde başladı. İlk performanslarından biri olan “Rhythm 10” (1973), bıçaklarla oynanan tehlikeli bir oyunu içeriyordu ve sanatçının bedeninin sınırlarını keşfetme arzusunu yansıtıyordu.
- Rhythm Serisi:
- “Rhythm 5” (1974), “Rhythm 2” (1974) ve “Rhythm 0” (1974) performansları, sanatçının bedensel ve zihinsel dayanıklılığını sınadığı çalışmalar arasında yer aldı. Özellikle “Rhythm 0” performansında, izleyicilere sanatçının bedenine istedikleri gibi müdahale etmeleri için 72 farklı nesne sunuldu. Bu performans, izleyicinin katılımının ve sanatçının pasif rolünün sınırlarını zorladı.
- Ulay ile Ortak Çalışmalar:
- 1976’da Alman sanatçı Ulay (Uwe Laysiepen) ile tanışan Abramović, onunla uzun süreli bir işbirliği başlattı. İkili, bedenlerinin sınırlarını ve ilişkilerini keşfettikleri birçok performans sergiledi. “Relation in Time” (1977), “Breathing In/Breathing Out” (1977) ve “The Lovers: The Great Wall Walk” (1988) bu dönemin önemli performansları arasında yer alır.
- Solo Performanslar:
- Ulay ile yollarını ayırdıktan sonra Abramović, solo performanslarına devam etti. “The Artist is Present” (2010) performansı, New York’taki MoMA’da gerçekleştirilen ve izleyicilerin sırayla sanatçının karşısında oturarak göz teması kurduğu etkileyici bir çalışma oldu. Bu performans, Abramović’in kariyerinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
Kişisel Yaşam ve Sanat Felsefesi
- Aile ve Kişisel Yaşam:
- Marina Abramović, disiplinli bir çocukluk geçirmiş ve sanatına olan bağlılığı nedeniyle kişisel yaşamında birçok zorlukla karşılaşmıştır. Ulay ile olan uzun süreli ilişkisi ve işbirliği, kişisel ve profesyonel yaşamında önemli bir yer tutar.
- Sanat Felsefesi:
- Abramović, performans sanatını bir yaşam biçimi olarak görür ve sanatın izleyici ile sanatçı arasında doğrudan bir ilişki kurması gerektiğine inanır. Bedenin sınırlarını keşfetmek, zihinsel dayanıklılığı test etmek ve izleyici ile etkileşim kurmak, Abramović’in sanatının temel taşlarıdır.
Başarılar ve Ödüller
- Uluslararası Tanınırlık:
- Abramović, kariyeri boyunca birçok uluslararası sergiye katılmış ve eserleri dünya çapında tanınmıştır. Venedik Bienali’nde Altın Aslan Ödülü kazanmış ve New York MoMA’daki retrospektif sergisi büyük ilgi görmüştür.
- Ödüller:
- Abramović, sanata olan katkılarından dolayı birçok ödül kazanmıştır. Bunlar arasında New York’taki Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi’nin Üyeliği ve Avusturya’nın Altın Şeref Madalyası bulunmaktadır.
Marina Abramović Enstitüsü
- Enstitünün Kuruluşu:
- Abramović, performans sanatını ve sanatçılarının eğitimini desteklemek amacıyla 2012 yılında Marina Abramović Enstitüsü’nü (MAI) kurdu. Enstitü, performans sanatının araştırılması, belgelenmesi ve yayılması için bir merkez olarak hizmet vermektedir.
- Etkinlikler ve Programlar:
- Enstitü, performans sanatçıları için eğitim programları, atölye çalışmaları ve sergiler düzenlemektedir. Sanatçının metodolojilerini ve performans sanatının geleceğini keşfetmek isteyenler için önemli bir kaynak haline gelmiştir.
Marina Abramović’in Önemli Eserleri
Yıl | Eser Adı | Tür | Açıklama |
---|---|---|---|
1973 | “Rhythm 10” | Performans | Sanatçı, 20 bıçak kullanarak bir oyunu oynar ve kendi bedenini riske atar. |
1974 | “Rhythm 5” | Performans | Beş köşeli bir yıldızın ortasında yatarak oksijen yetersizliği yaşamayı denedi. |
1974 | “Rhythm 0” | Performans | İzleyicilere 72 nesne sundu ve kendi bedenine müdahale etmelerine izin verdi. |
1976 | “Thomas Lips” | Performans | Bedeninin sınırlarını zorlayan ve acıyı keşfettiği performanslardan biri. |
1977 | “Relation in Time” | Performans (Ulay ile) | Marina ve Ulay, 17 saat boyunca saçları birbirine bağlı olarak kaldı. |
1977 | “Breathing In/Breathing Out” | Performans (Ulay ile) | Marina ve Ulay, ağız ağıza nefeslerini değiştirerek nefes almadan durmaya çalıştı. |
1980 | “Rest Energy” | Performans (Ulay ile) | Marina ve Ulay, birbirlerine ok ve yayla bağlı olarak durdu, risk ve güven temaları işlendi. |
1988 | “The Lovers: The Great Wall Walk” | Performans (Ulay ile) | Çin Seddi’nde birbirlerine doğru yürüyerek yollarını ayırdılar, 2500 km yürüyüş. |
1997 | “Balkan Baroque” | Performans | Venedik Bienali’nde, savaşın dehşetini yansıtan bir performans sergiledi. |
2002 | “The House with the Ocean View” | Performans | New York’ta 12 gün boyunca üç platformda yaşadı, izleyicilerle etkileşime geçti. |
2005 | “Seven Easy Pieces” | Performans | New York Guggenheim Müzesi’nde 7 tarihi performansı yeniden canlandırdı. |
2010 | “The Artist is Present” | Performans | MoMA’da üç ay boyunca izleyicilerle sessizce göz teması kurduğu performans. |